L’Oréal – UNESCO vì sự phát triển phụ nữ trong khoa học: 16 năm kiến tạo bệ phóng toàn cầu cho trí tuệ Việt

Với tổng cộng 41 nhà khoa học nữ Việt Nam được vinh danh cùng hàng loạt công trình nghiên cứu vươn tầm quốc tế, chương trình đã tạo ra một bệ phóng vững chắc, đưa trí tuệ Việt Nam tham gia vào cuộc đua khoa học toàn cầu.

Tầm vóc toàn cầu của một giải thưởng danh giá

Chương trình học bổng quốc gia là một phần của Giải thưởng Khoa học danh giá Toàn cầu L’Oréal – UNESCO For Women in Science, được sáng lập từ năm 1989. Giải thưởng này đã vinh danh hơn 4.700 nhà khoa học nữ trên khắp thế giới. Đáng chú ý, có đến 7 nhà khoa học nữ sau khi nhận giải thưởng đã tiếp tục nhận được giải Nobel trong lĩnh vực Khoa học. 

Tại Việt Nam, kể từ khi ra mắt vào năm 2009, chương trình đã kiên định với sứ mệnh tìm kiếm, tiếp sức và tạo điều kiện để các nhà khoa học nữ hiện thực hóa các ý tưởng táo bạo thông qua chương trình học bổng nghiên cứu khoa học cấp quốc gia.

Lời giải cho các thách thức toàn cầu

Lễ trao học bổng năm 2025 quy tụ những trí tuệ xuất sắc, những người đang trực tiếp giải quyết các thách thức lớn nhất của nhân loại về biến đổi khí hậu, trí tuệ nhân tạo và an ninh năng lượng.

Ba chủ nhân của học bổng L’Oréal – UNESCO năm 2025, được lựa chọn từ hơn 100 đề án khoa học, là minh chứng rõ nét cho định hướng chiến lược của chương trình: ưu tiên các nghiên cứu có tính ứng dụng cao và tác động trực tiếp đến sự phát triển bền vững. 

PGS. TS. Tô Thị Mai Hương mang đến lời giải cho nông nghiệp phát thải thấp bằng cách sử dụng công nghệ chỉnh sửa gen chính xác (prime editing) trên cây lúa, nhằm tối ưu phân bổ carbon và giảm phát thải mê-tan, tạo ra giống lúa ưu tú vừa năng suất cao vừa nhẹ khí nhà kính.

Trong lĩnh vực Trí tuệ Nhân tạo và năng lượng, PGS. TS. Phạm Kim Ngọc tập trung vào kiến trúc tính toán trong bộ nhớ (In-Memory Computing) thông qua phát triển thiết bị memristor, đặc biệt là trở nhớ tự chỉnh lưu (SRM), nhằm vượt qua nút thắt cổ chai von Neumann để xây dựng các hệ thống phần cứng AI tích hợp cao, xử lý song song và tiết kiệm năng lượng hơn. 

 Cuối cùng, TS. Lê Linh giải quyết bài toán lưu trữ năng lượng bằng cách theo đuổi nghiên cứu pin Lithium–lưu huỳnh (Li–S) với mục tiêu đạt mật độ năng lượng cao (350Wh/kg) và vòng đời dài, thông qua việc thiết kế chất điện giải đa chức năng để đưa công nghệ Li–S tiến gần hơn tới ứng dụng đại trà.

Khoa học cần phụ nữ: một khoản đầu tư cho tương lai

Phát biểu tại sự kiện, ông Wagih Ahmed (Tổng Giám đốc L’Oréal Vietnam) khẳng định: “Thế giới cần khoa học và khoa học cần phụ nữ. Chương trình này đã trở thành minh chứng sống động cho thấy khi phụ nữ được trao cơ hội và sự hỗ trợ, họ có thể đạt được những thành tựu phi thường”.

Đồng quan điểm với ông Ahmed , ông Jonathan Baker (Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam) chia sẻ: “Việc hỗ trợ phụ nữ trong khoa học không phải là một hành động mang tính biểu trưng mà là khoản đầu tư cho tương lai chung của tất cả chúng ta. Khoa học chỉ có thể phát huy tối đa tiềm năng khi phụ nữ được đại diện bình đẳng”.

 Chương trình L’Oréal – UNESCO không chỉ dừng ở mục tiêu vinh danh mà còn là bệ phóng quốc tế cho các nhà khoa học Việt. Những câu chuyện thành công của PGS. TS. Hồ Thị Thanh Vân và Nguyễn Thị Hiệp (Giải thưởng Quốc tế L’Oréal International Rising Talents năm 2022 và 2018) đã chứng minh rằng khi rào cản giới được gỡ bỏ, phụ nữ Việt Nam hoàn toàn có thể dẫn dắt những nghiên cứu tiên phong.

Lễ trao học bổng năm 2025 mở ra cơ hội để trí tuệ và đam mê của các nhà khoa học nữ tiếp tục hành trình nghiên cứu, từ cánh đồng lúa đến phòng thí nghiệm chip và cell pin, góp phần định hình một tương lai bền vững hơn cho Việt Nam và thế giới.